Hep bir başkalarının yazdığı senaryolarla ve verdiği rollerle hayat oyununda rol alan mazlum milletler; zaman zaman bu oyunu bozmaya çalışmışlar ve kısa süreli de olsa bazıları bu oyunu bozabilmişlerdir. Oyun kurucuyu tanımadan, oyun tarzlarını bilmeden sahaya çıkarsanız, bu golü nasıl ve neden yediğinizi anlayamadan maç biter ve kendinizi yarışın dışında bulabilirsiniz. Yani düşmanı ve yöntemiyle avanelerini tanımadan, zararın nereden ve ne zaman geleceğini asla bilemezsiniz.
Dünyayı yönetenler kim ? neleri araç olarak kullanıyorlar, bunlardan haberimiz mutlaka olmak zorundadır. Özellikle ve öncelikle de paranın ve makamlarla sağlanan gücün, en büyük silah olduğunu bilmek zorundayız.
Bir araba düşünelim; direksiyonundan ayna ve dikiz aynalarına, şoför mahallinden arka koltuğuna ve aktarma organlarıyla, kullandıkları lastikleri ve stepnelerini bile planlayan bir mucit edasıyla insanlığı idare etmekte olduklarını ne zaman fark edersek o zaman ayağa kalkarız. Kim, kim dir? Görevi ne dir? Bunlardan haberimiz var mı? Bu oyunu fark edenlerden bazıları; zaman zaman idam edilerek, bazıları çileye mahkum edilerek, bazıları faili meçhul cinayetlere kurban edilerek, bazıları sürgün edilerek ve bazıları da öyle ya da böyle nedenlerle itibarsızlaştırılarak, oyunu bozmalarının önüne hep geçilmiştir. Tarih; geçmişiyle kahraman bilinip, yıllar sonra hain ilan edilenlerle ve hatta zamanında hain bilinip, sonrasındaysa, yani iş işten geçtikten yıllar sonra itibarı iade edilenlerle doludur.
Birisi mektup, birisi de hikayeden ibaret olan 2 basit örnekleme bile bu vb. zihniyetlerin nasıl ve neler olduklarının anlaşılmasına, düşünen bireyler için sanırım ki bir miktar da olsa ışık tutacaktır.
YAHUDİ DEDE LEVİ'NİN TORUNU RUKOFİL'E BIRAKTIĞI VASİYET MEKTUBU:
“Hiç ölmeyeceksin! Nasıl olacağını sen bulacaksın, ama ölmeyeceksin! Çalışıp, bir bahçe satın alacaksın! O bahçeyi öyle büyüteceksin ki; orası senin ve kardeşlerinin vatanı olacak… Başka ülkelerin kralları ve kraliçeleri senin emrinde olacak! Dünyadaki herkesi o bahçede yetişenlerle besleyeceksin… Bahçende yetiştirdiklerini istediğine verecek, istemediğine vermeyeceksin.
Dilersen, aç kalıp ölecekler. Ekmek isteyene tohumu sen vereceksin… İstemezsen vermeyeceksin… Almak için ayaklarına kapanıp yalvaracaklar. Verdiğin tohumun meyvesi, Lezzetli zehir olacak. Bütün insanlığı hasta edeceksin… Sonra onlar kapına gelip, derman dilenecekler. İlacı sende olacak. Dilediğine vereceksin, İstemezsen vermeyeceksin!
Dilersen yaşayacaklar, Dilemezsen ölecekler.”
Levi, torunu Rukofil’e son olarak da şunları vasiyet ediyordu:
“Sen bütün dünyadan çok olacaksın… Az olsan da çok olacaksın… Sen, herkes olacaksın, ama hiç kimse sen olmayacak.
Sen acıtacaksın, ama O bağırmayacak. Acıtan da, bağıran da Sen olacaksın.
Onları azaltacaksın, ama Sen savaşmayacaksın. Sen, yeryüzüne savaş tohumları ekeceksin! Başkalarına biçtireceksin.”
“O’nları azaltacaksın. Ama sen savaşmayacaksın!”
“Sen savaş tohumları ekeceksin, Ama başkalarına biçtireceksin!”
Sahi kim o azalacak olanlar? Kim o savaşacak olanlar? Ya da kimler o savaştırılanlar? Düşünüyor muyuz?
AYNI KÜMESTE; KURT KÖPEĞİ, KÖPEK, TİLKİ VE TAVUK 
Arslan’ın canı, koyun eti çekmiş. Ama bunu hiç yorulmadan yapmak istiyormuş . Leş kargasına; bu işi halledersen, bundan sonra bütün leşlerim senindir demiş. 
Leş kargası; düşünmüş taşınmış, çok büyük bir kümes yapmış. Kümesi, aralarında cam olan beş bölüme ayırmış. 
Önce kurt köpeğine gitmiş. Kümesi öve öve bitirememiş. Kurt köpeği benim burada ne işim var deyince , merak etme, sana; senin soyuna ihanet eden bir köpek getireceğim demiş. Kurt köpeğini ilk bölüme yerleştirmiş. Ardından köpeğe gitmiş, ona tilki vaadinde bulunmuş. Onu da 2.ci bölüme yerleştirmiş . Ardından tilkiye gidip, ona da tavuk sözü vermiş. Tavuk lafını duyan tilkinin gözleri parlamış. Girmiş üçüncü bölüme.
Ardından tavuğa gidip, ömür boyu onada yem sözü vermiş. Hiç itirazsız girmiş tavuk dördüncü bölüme. Nasılsa yem gelecek ya kargadan. Bu karga enayinin teki diye gülümsemiş tavuk.
Karga bunların hepsine ayrı ayrı sabırlı olun, ben tamam diyene kadar birbirinize gülümseyin, tebessüm edin diye de tembihte bulunmuş.
5.ci bölümün kapısını açık bırakmış. Gitmiş otlaktaki koyunların yanına. Onlara; artık barış var, kardeşlik var, hayvan hakları var , demokrasi var. Yaşasın hayvan hakları, bundan sonra hepimiz bir arada olacağız demiş. Hatta gidin bakın; kurt köpeği ile köpek, tilki ile tavuk aynı kümeste kardeş kardeş yaşıyor demiş. Bazı koyunlar acaba demiş. Bir tanesi, ben bir bakayım diye yola çıkmış. Bakmış büyük bir kümeste, aynen karganın dediği gibi yan yanalar. Hepsi de birbirlerine gülümsüyorlar. Ne güzel bir yer burası deyip atmış kendini 5.ci bölüme. Bunu gören bazı koyunlar da sürü psikolojisi ile girmişler kümese.
Leş kargası kümesin kapısını kapatıp aslanı çağırmış. Ona koyunların bölümünü açmış. Arslan karnını doyurup, işini bitirip gittikten sonra arta kalanları mideye indirmiş. Sonra havalanma bölümlerinin arasındaki camları da kaldırmış. Oturmuş ağacın dalına, türkü söyleye söyleye, manzarayı seyretmeye başlamış. “Kim öle, kim kala, kim öle, kim kala” diye mırıldanmaya başlamış.
N.Ç. dan alıntı olan bu hikaye de, Dede Levi’nin vasiyet mektubu da sanırım; “ANLAYANA SİVRİSİNEK SAZ, ANLAMAYANA DAVUL ZURNA AZ” gibidir.