Ürünün tanımı ve ayırt edici özelliği, Boyabat sırık kebabı yörede uzun yıllardır çoğunlukla çobanlar tarafından yapılan bir kebap olduğu, Eşkıya Kebabı diye de bilindiği vurgulanmıştır.

Boyabat Sırık Kebabı kendine has özelliklere sahiptir. İlk olarak en az altı aylık Karakaya ırkı kuzu ile yapılır. Bu kebabın yapımında et kalitesini çok arttıran bir durumdur. Etin kaliteli olmasının en önemli nedeni; Karakaya ırkındaki kuzuların ortalama lif sayısının diğer ırklardaki kuzuların ortalama lif sayılarından fazla olmasıdır. Bilimsel olarak; kesim sonrası ette oluşan biyokimyasal değişikliklerde hızlı-glikolitik özelliği sayesinde moleküler düzeyde protein ve yağların parçalanması sonucu ete lezzet veren amino asitler ve çeşitli yağ asitlerini ortaya çıkarmakta ve bunun sonucunda etin lezzet yönünden kalitesi arttırmaktadır.

Eminim Boyabat Sırık Kebabımızın daha çok bilinirliği artacaktır. Konu coğrafi işaretli ürünlerin önemini tekrar gündeme getirdi. Bu vesileyle 5 Ağustos 2019 tarihli bu konuda yazdığım yazıyı mümkün olduğunca güncellemeye çalıştım. Çok şey değişmiş, o günden beri çok yol alınmış. Bu ilerlemede emeği olan herkese teşekkürler. Yazıyı beğenilerinize sunarım.

Yöresel ürünler nedir? Hangi ürünler yöresel olarak kabul edilmektedir?

Türk Patent Enstitüsü (TPE)‘ne göre, geleneksel özellikli ürün; geleneksel hammaddeler kullanılarak üretilen veya geleneksel bir terkip ya da doğrudan doğruya geleneksel bir üretim biçimi ile karakterize edilen; yahut doğrudan geleneksel bir üretim biçimine dayanmamakla birlikte, böyle bir üretim tarzını yansıtan işlemlerden geçirilmiş olması nedeniyle aynı kategorideki benzer ürünlerden açıkça ayrılabilen ürün olarak ifade edilmektedir.

AB mevzuatının 2082/92 yönetmeliği kapsamındaki tanıma göre ise, geleneksel tarım veya gıda ürünlerini; geleneksel hammaddeler kullanılarak üretilen veya geleneksel metotlar ile karekterize edilen veya bir üretim yöntemi ve/veya bir işleme yöntemi ile ve/veya geleneksel üretim metodunu yansıtan işleme yöntemi ile karekterize edilen ürünler olarak vurgulanmıştır.

Perakende ticaret bu ürünleri nasıl tanımlamaktadır. Ticaretin içerisinde bu ürünlerin yeri nedir?

Perakende ticareti düzenleyen yönetmeliğin 12. maddesine göre, yöresel ürünler, yine aynı yönetmeliğin 11. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen perakende işletmelerin bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla, coğrafi işaretli olarak tescil edilen veya coğrafi işaretli olarak tescil edilmemiş olsa bile o yerin Ticaret il müdürlüğünce belirlenen hızlı tüketim malı niteliğindeki ürünlerdir2. Bu tanımdan da anlaşılabileceği üzere yöresel ürünler coğrafi işaretli ya da henüz coğrafi olarak işaretlenmemiş ürünleri de kapsar şekilde tarif edilmektedir.

Bir ürünün coğrafi işaret alması için bazı aşamalardan geçmesi gerekir;

Perakende ticareti düzenleyen yönetmeliğin II. fıkrasına göre, Ticaret il müdürlükleri, yöresel ürünler ile üretici ve tedarikçilerini o ildeki ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odaları, esnaf ve sanatkârlar odaları birliği, ziraat odaları ve varsa ilin en fazla üyeye sahip tüketici örgütünün önerilerini alarak il düzeyinde belirler.

Yönetmeliğin aynı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen kuruluşlar, yöresel ürünler ile bu ürünlerin üretici  ve tedarikçilerine ilişkin önerilerini, talep yazısının kendilerine ulaştığı tarihten itibaren on beş gün içinde yazılı olarak Ticaret il müdürlüğüne gönderir.

Yük. Zir. Müh. Osman İNAN

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Tarım Ekonomisi Bölümü